Nhận định quốc tế rằng Trung Quốc ngại kiện tụng

05:33 |

Đã có vài bài viết của quốc tế nhận định rằng Trung Quốc ngại bị kiện tụng ra tòa nên đang tiến hành quốc tế hóa vấn đề biển Đông.

Trái với những yêu cầu trước đây mà Bắc Kinh từng tuyên bố rằng muốn giải quyết mọi vấn đề tranh chấp bằng con đường song phương, mới đây Trung Quốc bỗng quốc tế hóa vấn đề giàn khoan Hải Dương 981 ở biển Đông khi nộp tuyên bố chống lại Việt Nam lên Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, đây là bước đi thoạt nhìn có vẻ khó hiểu nhưng ẩn bên trong một ý đồ khác không kém phần toan tính.

Ông Vương Dân hiện là phó trưởng phái đoàn ngoại giao Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc.

Hôm nay 11/6, blog tin tức Trì Thời có đọc được một bài lược dịch của trang VnExpress từ một bài viết không ghi rõ nguồn nhưng rất có thể là từ tạp chí Diplomat với tựa đề "Trung Quốc lo bị láng giềng kiện", trong bài viết này cho thấy sự phân tích có nhiều hiểu biết và chiều sâu về bước đi mới của Trung Quốc với nội dung cụ thể như sau:

Hành động đưa vụ giàn khoan 981 ra Liên Hợp Quốc thể hiện mối quan ngại của Trung Quốc trước việc các nước láng giềng dùng luật quốc tế để đối phó, tạp chí Diplomat nhận định.

Trung Quốc đầu tuần này lần đầu quốc tế hóa vấn đề giàn khoan 981 ở Biển Đông bằng cách nộp tuyên bố chống lại Hà Nội lên Tổng thư ký Liên Hợp Quốc. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cũng phát đi bản tuyên bố với tựa đề: "Hoạt động của giàn khoan HYSY 981: Sự khiêu khích của Việt Nam và lập trường của Trung Quốc". Văn bản chỉ trích hành động nước này gọi là "khiêu khích" của Việt Nam, và cung cấp "bản đề cương toàn diện nhất đến nay về tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc với quần đảo Paracel (Hoàng Sa)".

Cuối ngày 9/6, tuyên bố được đăng trên trang web của phái đoàn thường trực Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc. Theo AP, ông Vương Dân, phó trưởng phái đoàn Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc đã gửi tuyên bố tới Tổng thư ký Ban Ki-moon, đề nghị ông lưu hành, gửi tới tất cả các thành viên Đại Hội đồng.

Theo Diplomat, về bề nổi, việc Trung Quốc quyết định đưa tranh chấp lên Liên Hợp Quốc khá khó hiểu. Bởi từ trước đến nay, Trung Quốc vẫn liên tục chỉ trích các nước có tuyên bố chủ quyền chồng lấn với nước này, cũng như các bên thứ ba như Mỹ, về vấn đề mà nước này cho là âm mưu "quốc tế hóa" vấn đề.

Thay vào đó, Trung Quốc có chủ trương rằng các bên tuyên bố chủ quyền trong tranh chấp Biển Đông cần giải quyết vấn đề lãnh thổ bằng đàm phán song phương, trực tiếp. Khi đó, ảnh hưởng Trung Quốc gây ra đối với các nước láng giềng nhỏ hơn sẽ là lớn nhất.

Những hành động bị Trung Quốc chỉ trích bao gồm việc đơn giản là nêu vấn đề tại các diễn đàn khu vực như Đối thoại Shangri-La hay hội nghị thượng đỉnh Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Bên cạnh đó, Bắc Kinh cũng từ chối đáp lại vụ kiện của Philippines tại Tòa án Trọng tài Quốc tế, liên quan đến tranh chấp lãnh thổ của hai nước ở Biển Đông.

Quốc tế hóa vì sợ kiện?

Nguyên nhân căn bản khi Trung Quốc quốc tế hóa vấn đề giàn khoan 981 gần quần đảo Hoàng Sa nhiều khả năng là nước này muốn chứng minh không có tranh chấp lãnh thổ trong vụ việc. Trung Quốc hiện kiểm soát trái phép quần đảo Hoàng Sa và từ chối công nhận rằng tranh chấp lãnh thổ tồn tại ở đây. Cùng với đó, nước này xuyên tạc rằng việc Việt Nam ngăn giàn khoan hoạt động là một hành động gây hấn không được kiểm soát, vì vậy Liên Hợp Quốc trở thành nơi phù hợp để giải quyết vấn đề.

Trên thực tế, quyết định đưa vấn đề lên Liên Hợp Quốc nhiều khả năng phản ánh mối quan ngại đang gia tăng của Bắc Kinh, trước việc các nước láng giềng sử dụng luật quốc tế để đối phó với sức mạnh quân sự Trung Quốc.

Ngoài Philippines, Việt Nam cũng đang tính đến khả năng kiện lên tòa án quốc tế để phân xử vấn đề quần đảo Hoàng Sa, kể từ khi Trung Quốc hạ đặt trái phép giàn khoan hồi tháng trước. Nếu làm vậy, họ có thể sẽ được nhiều nước ủng hộ toàn diện, trong đó có Nhật, Australia, Mỹ....

Bằng cách chủ động đưa vấn đề lên một cơ quan quốc tế và vạch ra những yêu sách chủ quyền, Trung Quốc có thể đang cố làm Việt Nam nản chí, không kiện theo luật quốc tế nữa, từ đó răn đe những nước khác. Chiến lược này có vẻ rõ ràng, thể hiện qua bản đề cương cũng như cố gắng gắn những yêu sách với công ước quốc tế như UNCLOS.

Tuy nhiên, đây là một canh bạc nguy hiểm, khi Trung Quốc quốc tế hóa tranh chấp, dựa vào luật quốc tế để làm cơ sở cho yêu sách chủ quyền và việc giải quyết tranh chấp. Đường "lưỡi bò" của nước này nhìn chung về cơ bản mâu thuẫn với luật quốc tế. Do đó, Trung Quốc mạo hiểm khi tạo ra một tiền lệ nước này sẽ không muốn ủng hộ trong nhiều vụ việc tương tự.

Điều thú vị là ông Vương phát biểu hôm 9/6 trong một buổi họp kỷ niệm 20 năm UNCLOS có hiệu lực. Theo bản tường thuật bằng tiếng Anh trên trang web Liên Hợp Quốc của Trung Quốc, diễn văn của ông Vương không đề cập trực tiếp đến Việt Nam hay Biển Đông. Thay vào đó, ông ca ngợi UNCLOS và cho rằng Trung Quốc chấp hành đầy đủ công ước, trước khi nói thêm rằng "quyền hợp pháp của các nước là độc lập chọn con đường hòa bình" giải quyết bất cứ tranh chấp nào.

"Chính phủ Trung Quốc tin rằng biện pháp hiệu quả nhất để giải quyết hòa bình tranh chấp hàng hải là đàm phán và tham vấn giữa các bên liên quan trực tiếp đến tranh chấp, trên cơ sở tôn trọng thực tế lịch sử và luật quốc tế. Đây cũng là điều phần lớn các nước làm để giải quyết thành công tranh chấp hàng hải của họ", ông Vương nhấn mạnh.

Phát biểu của ông Vương cho thấy rằng Trung Quốc khá kiên định lập trường đàm phán song phương giữa các nước có các tranh chấp hàng hải, và bài phát biểu có thể là một lời nhắn nhủ đến các nước khác.

Sau những phân tích rất hợp lý kể trên, ta có thể tin tưởng rằng ý đồ của Bắc Kinh vẫn là muốn ép các nước nhỏ tại Asean đàm phán song phương để dễ bề lấy thế của nước lớn mà gây sức ép mong giành chiến thắng, nhưng cũng thấy rõ nhà cầm quyền Trung Quốc lo sợ bị kiện ra tòa án quốc tế, có thể chỉ một vụ do Philippines đệ đơn thì không ăn nhằm gì, nhưng thêm Việt Nam thì đó lại là một chuyện khác khó khăn hơn cho Bắc Kinh.

Cổ Đồng

Trung Quốc vẫn ngoan cố khi sau nhiều lần ngoại giao trực tiếp

00:18 |

Cụ thể tính tới thời điểm này thì nước ta đã có 20 cuộc ngoại giao trực tiếp và mỗi lần đều yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan đi nhưng họ vẫn ngoan cố không thực hiện.

Chẳng những phớt lờ những yêu cầu chính đáng và hợp lý của phía Việt Nam trên cả lịch sử, ngoại giao và pháp luật quốc tế, Bắc Kinh còn gia tăng lượng tàu và máy bay quần thảo bảo vệ chung quanh giàn khoan Hải Dương 981 như nói rõ rằng họ vẫn sẽ lì lợm bám trụ một cách phi lý và đầy ngang ngực tại vùng biển của Việt Nam bất chấp dư luận và luật pháp quốc tế.

Phó thủ tướng Phạm Bình Minh

Phía ta vẫn kiên trì với đấu tranh ngoại giao và pháp lý, kiên quyết hơn, mạnh mẽ hơn và phương án khởi kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế đang được tính đến trước sự ngang ngược và trơ trẽn của nhà cầm quyền Trung Quốc, blog tin tức Trì Thời đồng ý với quan điểm này và cho rằng thời điểm này là hợp lý để áp dụng biện pháp cứng rắn như vậy trên mặt trận pháp lý.

Tình hình kể trên đã được thể hiện rõ trong bài báo của VnExpress vào chiều qua 20/5 với nội dung như sau:

...Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh cho biết ngay trước khi ông thay mặt Chính phủ báo cáo vấn đề này trong phiên họp kín của Quốc hội, chiều 20/5.

“Chúng ta vẫn tiếp tục đấu tranh ngoại giao. Đến lúc này, qua 20 cuộc giao thiệp trực tiếp, quan điểm của chúng ta luôn cương quyết yêu cầu Trung Quốc rút giàn khoan và tàu hộ tống. Lập trường kiên quyết của ta là như vậy”, Phó thủ tướng khẳng định.

Theo ông Minh, việc Trung Quốc vẫn duy trì giàn khoan và ngày càng tăng cường tàu hộ tống cho thấy thái độ ngoan cố của họ. Do đó, thời gian tới Việt Nam sẽ tiếp tục dùng tất cả các biện pháp đấu tranh hòa bình nhằm bảo vệ chủ quyền, không loại trừ biện pháp khởi kiện Trung Quốc ra tòa án quốc tế.

Trước thông tin cho rằng Trung Quốc hủy một số thỏa thuận hợp tác kinh tế với Việt Nam, Phó thủ tướng đã bác bỏ và nhấn mạnh: "Vấn đề bảo vệ chủ quyền ta phải tiếp tục đấu tranh, không cho nước nào xâm phạm, song quan hệ giữa hai nước, giữa nhân dân hai nước thì vẫn được duy trì, xây dựng".

Cũng bên lề kỳ họp chiều nay, Chủ nhiệm ủy ban Đối ngoại Quốc hội Trần Văn Hằng cho hay, thời gian qua cơ quan này đã tăng cường con đường ngoại giao nghị viện.

Theo đó, Ủy ban đã đề xuất gặp gỡ cơ quan đồng cấp phía Trung Quốc song họ từ chối với lý do thực hiện tiết kiệm theo nghị quyết của Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc. Dẫu vậy, tại các cuộc gặp đa phương, ông Hằng cho hay cơ quan này đều tiếp xúc trực tiếp với Ủy ban Đối ngoại của Quốc vụ viện Trung Quốc, bày tỏ mong muốn tăng cường kênh đối thoại Quốc hội. “Trong các vấn đề quốc tế thì hai ủy ban thường xuyên trao đổi và chia sẻ quan điểm”, ông Hằng thông tin.

Theo ông Hằng, Ủy ban một mặt tiếp cận cơ quan đại diện ngoại giao các nước tại Việt Nam để phản ánh hành động của Trung Quốc xâm phạm chủ quyền, mặt khác cũng đưa vấn đề ra các diễn đàn quốc tế và nhận được phản ứng tích cực.

"Dù nhiều nước không nói ủng hộ hay chống bên nào, nhưng trước hành động đặt giàn khoan gây mất ổn định khu vực của Trung Quốc họ lên án và bày tỏ quan ngại, mong muốn vụ việc được giải quyết bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở luật pháp quốc tế", ông Hằng nói.

Người đứng đầu Ủy ban Đối ngoại Quốc hội cho biết thêm, ngày 28/5, cơ quan này sẽ tiếp Chủ tịch tiểu ban Châu Á Thái Bình Dương thuộc Ủy ban Đối ngoại Thượng viện Mỹ. Nội dung về Biển Đông sẽ được hai bên trao đổi bởi phía Mỹ cũng bày tỏ sự quan tâm rất lớn đến vấn đề này.

Phía chúng ta vẫn còn nhiều biện pháp khác ngoài con đường quân sự để xử lý tình huống nhạy cảm này, vận động sự ủng hộ của thế giới là phương cách thích hợp và mang lại hiệu quả tốt nhất đối với hoàn cảnh và vị thế của nước ta hiện nay, và chúng cần thực hiện một cách khôn ngoan, đúng đắn, "quả tim nóng và một cái đầu lạnh" là tiên quyết trong cuộc đấu tranh giữ vững chủ quyền quốc gia.

Lưu Thủy